Na de informatieve artikels over verschillende soorten bakpoeders en meelsoorten kon een artikel over dat andere basisproduct in bakken, namelijk vanille, niet uitblijven. Ik vind het delen van kennis over de producten waar je mee bakt niet alleen belangrijk, maar ik vind het ook enorm leuk om dit voor jullie uit te werken. Alles over verschillende soorten vanille houdt trouwens niet op bij dit informatieve artikel, maar ik ga binnenkort ook met jullie de basis delen voor het maken van eigen vanille producten; natuurlijk zelf getest! Voordat ik dat echter met jullie ga delen, eerst een stuk informatie over de verschillende soorten vanille.
Er zijn ontzettend veel verschillende soorten vanille op de markt en het lijken er steeds meer te worden. De bekendste is vanille aroma – niet afgebeeld – en vanillesuiker. Vanille aroma wordt vaak verward met vanille extract, maar het zijn twee (zeer) verschillende producten. Naast deze soorten vanilles heb je natuurlijk ook het vanillestokje zelf, vanille pasta en gemalen vanille. Ik zal ze stuk voor stuk bespreken en op het einde van het artikel een overzichtje geven hoe de verschillende soorten zich tot elkaar verhouden.
Vanille aroma
Vanille aroma zit voor de meeste mensen in het bekende Dr. Oetker flesje van 38 ml. Het belangrijkste om te weten over dit product is dat het geen vanille is. Het woord aroma verklapt het eigenlijk al. De ingrediënten zijn aroma’s, water, ethanol en kleurstof (karamel). Absoluut geen vanille dus, het smaakje komt uit het lab en niet van het stokje. Vanille aroma is dus een chemisch product. Zoals ik hierboven al vertelde verwarren vele mensen vanille aroma met vanille extract. Vaak zie je aan de hoeveelheid die nodig is in het recept of je extract of aroma nodig hebt. Meer daarover in het lijstje onderaan dit artikel.
Vanillesuiker
Vanillesuiker is het andere vanilleproduct dat eigenlijk geen vanille is. Tenminste, wanneer je het niet zelf gemaakt hebt. Vanillesuiker bestaat uit suiker en vanilline – de naam van vanille aroma. Naast dat je het gebak een milde vanillesmaak geeft doe je ook extra suiker in je baksel. Gebruik je vanillesuiker, dan kun je vaak 10 gram minder suiker nemen dan waar het recept om vraagt. Je kunt vanillesuiker ook heel eenvoudig zelf maken door gebruikte stokjes vanille in een potje te stoppen en daar fijne kristalsuiker bij te doen. Na verloop van tijd zal het suiker de smaak van de vanille overnemen. Zelfgemaakte vanille is ook te zien op de foto’s in dit artikel.
Vanillestokje
Het vanillestokje is de vanilleboon en dus het echte natuurproduct. We snijden meestal het stokje in de lengte doormidden om ze de merg uit het stokje te schrapen en in een baksel te verwerken. Wanneer je dit doet zie je de schattige zwarte spikkels waaraan iedereen “echte” vanille herkent. De boon zelf kun je ook vaak gebruiken om de smaak vanille in je gerecht te laten trekken. Laat het bijvoorbeeld meekoken met melk of room. Het merg van een vanilleboon geeft uiteindelijk de meeste smaak af vergeleken met de andere soorten vanille.
Vanille extract
Vanille extract is niets meer dan vanillestokjes die een langere periode in alcohol hebben staan trekken en op die manier hun smaak hebben afgegeven. Vanille extract die je koopt bevat vaak ook nog een klein percentage suiker, waardoor vele mensen er voor kiezen om het vanille extract zelf te trekken. Het belangrijkste om te weten is dat de extract wel van echte vanille afkomstig is. Vaak zie je ook het woordje Bourbon op een flesje vanille extract staan, dit betekent echter niet dat de vanille getrokken is in de sterke drank bourbon. Bourbon zegt namelijk iets over de afkomst van de vanille en dus over de vanillesoort. Leuk feitje: je kunt vanille extract wel maken met bourbon, alhoewel de meeste kiezen voor wodka.
Vanille pasta
Vanille pasta is eigenlijk een combinatie tussen echte vanille – het stokje en de merg – en vanille extract. Je krijgt de schattige zwarte vanille spikkels, een iets sterkere smaak en je hebt het gemak van het kant-en-klare product. Het nadeel, net zoals bij de extract, is de suiker die vaak is toegevoegd. Mijn vanille extract en pasta zoals afgebeeld op de foto bevatten beide suiker. Daarnaast bevat vanille pasta ook een verdikkingsmiddel, waardoor het product iets minder vloeibaar is dan extract. Het wordt dan ook vaak gebruikt in recepten waar het extract het beslag te veel zou verdunnen, dit gebeurt niet met pasta. Ik gebruik zelf het liefste vanille pasta, omdat ik zo verliefd ben op de zwarte spikkels en ik dan niet in de weer hoef met vanillebonen. Het zijn echter zeer kostbare – lees dure – producten die ik erg vaak gebruik, daarom wil ik eens gaan proberen deze extracten zelf te maken.
Gemalen vanille
Sinds een tijdje zie je ook steeds vaker gemalen vanille in de supermarkt of kookwinkels. Het is altijd aan te raden om te lezen wat de exacte ingrediënten zijn, omdat dit per merk kan verschillen. Maar in principe is gemalen vanille een potje vol met gedroogde vanillestokjes die helemaal fijngemalen zijn. Het is eigenlijk een bijproduct dat is ontstaan in het maken van andere vanille producten. De stokjes zijn ontdaan van hun merg en in plaats van dat ze worden weggegooid, worden ze fijngemalen en verkocht. Ik heb het product zelf nog niet uitgeprobeerd, maar ik denk dat het qua smaak niet meer veel doet. Het geeft waarschijnlijk wel de illusie van echte vanille, omdat de fijngemalen stukjes zullen lijken op de bekende zwarte spikkels van het merg. Mocht jij het wel al uitgeprobeerd hebben, dan is het misschien leuk om je ervaringen met de rest hieronder in een reactie te delen.
Vervangen
Mocht je een bepaalde soort vanille niet in huis hebben, maar vraagt het recept er wel om dan is het wel fijn om te weten hoe de verschillende soorten vanille zich onderling verhouden. Bij deze een lijstje van verhoudingen voor 500 gr beslag of deeg en/of 500 ml vloeistof.
- het merg van een vanilleboon
- 1 el vanille pasta
- 2-3 tl vanille extract
- 3-4 tl vanille aroma
Wil je vanille extract met vanille aroma vervangen, dan heb je ongeveer het dubbele aan aroma nodig. Vanille pasta en vanille extract kun je 1:1 vervangen, 3 tl is namelijk 1 el.
Hopelijk helpt deze informatie jou weer een stukje verder. Ik ben in ieder geval benieuwd hoe mijn vanille experimentjes gaan lopen, maar daarover later meer. Bedankt voor het lezen.
Liefs Lian
Bronnen: Albert Heijn, Amadeus Vanille Beans, The Kitchn.
Joyce zegt
Ik ben benieuwd naar de experimenten met de vanille ik gebruik heel vaak vanille, maar ga dan meestal voor vanillesuiker omdat het zoveel goedkoper is dan echte vanille. Ook vind ik werken met de echte vanillestokjes zo’n gedoe….
Lian zegt
Toch geeft vanille suiker de minste smaak af. Het voordeel van zelf maken is dat je maar één keer met de stokjes in de weer hoeft en daarna ben je weer eventjes voorzien. Ik zal dan ook een prijsvergelijking doen of het qua geld ook echt scheelt om het zelf te maken.
Joyce zegt
Interessant, bij ons is vanillesuiker zo belachelijk goedkoop, maar het zou inderdaad kunnen dat het nog steeds duurder is dan zelfgemaakte vanillesuiker. Ik zou het eens moeten uitrekenen Kan je het verschil ook echt smaken met zelfgemaakte vanillesuiker?
Annechien zegt
Leuk om dit eens op een rijtje te zien. Vanillesuiker maak ik ook zelf. Ik gebruik hiervoor hele fijne suiker en stop er al mijn overgebleven vanillestokjes en vul zo nu en dan weer een beetje suiker bij. En ik heb zelf ook vanille extract gemaakt van wodka en goeie vanillestokjes. Ik heb hele kleine flesjes gekocht en die vul ik dan weer bij uit de grote fles. Ik heb nu bijna 2 jaar de grote fles en die wordt steeds geuriger. Toch ben ik een beetje terughoudend met het gebruik ervan omdat dit wel een vrij groot percentage alcohol bevat en ik bang ben dat het alcohol niet helemaal verdampt is door het bakken. bijv op 150 – 180°. En dan met name als kinderen ook van de cake of het gebak snoepen. Of ben ik misschien te bang? Wie kan me hier meer over vertellen?
Lian zegt
Alcohol verdampt deels, maar ik kan niet zeggen dat er geen percentage overblijft. Op een beslag is het niet veel. Ik denk zelfs verwaarloosbaar, maar wil je absoluut geen druppel alcohol dan kun je beter geen extract of pasta kiezen.
Bas zegt
Ik vind die spikkels van vanille altijd zo mooi! Wat een handige post!
Judith zegt
Goed artikel! En ter aanvulling: goede vanillestokjes zijn lang en soepel, niet de korte en harde stokjes die je vaak in de supermarkt ziet. Dit is wellicht wat duurder, maar dat is het zeker waard (je zit inderdaad die zwarte spikkels terug in je baksel!
Nellie zegt
Hele gemalen vanillestokjes, noemen ze in Duitsland ”Bourbon Vanille”. Je moet er niet te veel van gebruiken, zoals in zelfgemaakte pudding, is erg sterk.