Hoe vaker je gaat bakken hoe meer je in de gaten gaat krijgen dat er verschillende soorten bakpoeders gebruikt worden in recepten. Bakpoeders zijn chemische rijsmiddelen die jouw baksels lekker luchtig maken. Kun je deze bakpoeders zomaar met elkaar vervangen of zit er meer achter? Vandaag ga ik jullie wegwijs maken in de wereld van bakpoeders.
Om het overzichtelijk te houden ga ik mij richten op de drie meest verwarrende soorten bakpoeders: baksoda, bakpoeder en cream of tartar (wijnsteen). Dit is ook de volgorde zoals je ze ziet op de foto.
Bakpoeder
Bakpoeder, baking powder of Backin is de meest gebruikte en bekende soort bakpoeder in Nederland. Wanneer er bakpoeder in een recept staat vermeld, mag jij er van uit gaan dat deze variant bedoeld wordt. Bakpoeder is eigenlijk een combinatie van baksoda en cream of tartar en een aantal andere ingrediënten zoals zetmeel zodat het product bewaard kan worden. Die extra ingrediënten maken dat bakpoeder bij voorkeur niet gebruikt wordt in de “gezonde” keuken, daarnaast verschillen de recepturen voor bakpoeder per fabrikant. De bakpoeder van Dr. Oetker zou glutenvrij moeten zijn, over het algemeen zijn bakpoeders dat niet per sé.
Bakpoeder is in alle supermarkten te verkrijgen bij de bakartikelen. Kant-en-klare bakpoeder kun je ook heel goed vervangen oftewel zelf maken, onder aan het artikel lees je hoe.
Baksoda
Baksoda, baking soda, bakzout of sodium bicarbonate is een bakpoeder die een aantal jaar geleden een opmars maakte in Nederland toen het bakvirus uit Engeland en de Verenigde Staten overwaaide. Momenteel is baksoda nog steeds niet standaard in iedere supermarkt te verkrijgen en zul je dus in de meeste gevallen een bezoekje moeten brengen aan een kook- of bakwinkel of toko om baksoda in Nederland te vinden. Maar kun je baking soda niet gewoon vervangen door bakpoeder? Het kan wel, maar er zit meer achter.
Baksoda is eigenlijk de schoonste variant, het heeft nog een zuur nodig om zijn werking te doen. Daarom zie je het gebruik het vaakst in recepten die ook vragen om karnemelk, citroensap, cacao, yoghurt of azijn. Eenzelfde hoeveelheid baksoda is veel sterker dan bakpoeder en kun je om die reden niet zomaar met elkaar vervangen. Hieronder lees je echter hoe je het wellicht zou kunnen vervangen, als je niet anders kunt.
Cream of tartar
Cream of tartar is wijnsteen. Ik onderstreep het even, want het wordt vaak verward met wijnsteenzuur of wijnsteenbakpoeder. Let op! Dat is het niet. Met cream of tartar kun je wel snel en makkelijk een “gezonde” bakpoeder maken, namelijk wijnsteenbakpoeder. Wijnsteenbakpoeder wordt veel gebruikt in het kookboek Gezond Bakken van Amber Albarda. Onder het kopje vervangen vind je het recept voor deze bakpoeder. Cream of tartar vind je als los ingrediënt het vaakst in een Engels of Amerikaans recept voor meringue of in een recept voor frosting; het ingrediënt wordt dan niet gebruikt als bakpoeder. Soms zie je het gecombineerd met baksoda in een recept, dan werkt het wel als rijsmiddel.
Wijnsteen of cream of tartar kun je online bestellen bij de meeste bakwebshops of vind je bij een toko, net zoals baksoda dus.
Vervangen
Het belangrijkste stukje. Wat als een recept vraagt om baksoda, bakpoeder of wijnsteenbakpoeder en je hebt het niet in huis? Hieronder lees je hoe je het zou kunnen vervangen.
- 1 tl bakpoeder = 1/3 tl baksoda en 2/3 tl cream of tartar
- 1 tl baksoda = 2-3 tl bakpoeder
- 1 tl wijnsteen(zuur)bakpoeder = 1/3 tl baksoda en 2/3 tl cream of tartar
Naar aanleiding van een vraag voeg ik nog een stukje extra informatie toe. Cream of tartar in een meringue recept moet je niet vervangen door bakpoeders. Cream of tartar op zichzelf is geen bakpoeder, wel in combinatie met baksoda. Wil je cream of tartar in een meringue recept vervangen? Gebruik dan onderstaande richtlijn.
- 1 tl cream of tartar = 1 tl citroensap
Hopelijk heeft dit artikel de grootste vragen omtrent bakpoeders beantwoord en kun je vol goede moed weer aan de slag. Veel bakplezier gewenst!
Liefs Lian
http://lekker-gezond.com zegt
Wat een goed stuk. Ik gebruik alleen baking soda bij mijn (zover mogelijk) gezonde baksels. Ik wist niet dat deze variant nog een zuurtje nodig heeft. Dank voor deze tip! Ik heb trouwens shampoo gemaakt van baking soda.
Lian zegt
Dankjewel voor het compliment. Baking soda is inderdaad multifunctioneel.
ria zegt
heerlijk al die lekkere recepten.bedankt
Mirjam zegt
Goedemiddag,
Ik heb een vraag. Ik heb een allergie voor gist.
Nu is mijn vraag: welk van de hierboven genoemde producten kan ik het beste gebruiken in bijvoorbeeld brood, taart enz.
Ik hoor het graag.
Alvast bedankt.
Mirjam
Lian zegt
Hoi Mirjam,
Voor het bakken van broden heb je vaak gist nodig. Voor taarten kun je echter prima baksoda of (gistvrije) bakpoeder gebruiken. Bakpoeder is, zoals het artikel vertelt, een combinatie van cream of tartar met baksoda en vaak wordt er maïszetmeel aan toegevoegd om het langer houdbaar te maken. Je kunt makkelijk je eigen bakpoeder maken zoals ik in het artikel heb beschreven, zo weet je zeker dat er geen gist in zit.
Liefs Lian
Ros zegt
Hi Mirjam, om een lekkere en gezonde brood te maken, kun je het liefst zuurdezem gebruiken.
Bram Hofland zegt
Is potas hetzelfde als Cream of Tartar?
Lian zegt
Nee, dit is niet hetzelfde.
Argé Nieuwenhuijzen zegt
@Mirjam: Ik zou voor een gistvrij brood eens op de site van de BBC kijken. Daar moeten volgens mij veel recepten voor sodabread bij zitten (inderdaad met baksoda ipv gist). Bij veel toko’s wordt baksoda trouwens verkocht als ‘natron’.
Groetjes Argé
Marielle zegt
Leuk dit Arge!
ik zag onderstaand recept maar wil het een nacht laten rijzen.. twee dingen
– hoeveel citroensap/sinaasappelsap moe tik toevoegen voor het “zuurtje”
– kan ik de backing soda al toevoegen of moet ik dat dan op het laatste moment erdoor kneden (voor het bakken) al zal dat lastig zijn
Argé zegt
Euhm, ik zie zo geen link, dus als je die nog even zou willen geven?
Heel algemeen zou ik zeggen dat koolzuur/natron/baking soda vrij snel werkt dus direct gebruiken en maar heel even laten staan: dus meng het gelijk door de bloem voor de verdeling. Waarschijnlijk heb je een recept van Paul Hollywood te pakken en dat is toch wel de Britse bakexpert (zowel prive als in de ‘echte’ bakkerij), dus gewwon doen wat hij zegt ;-).
Maarreuh een vergelijkbaar (maar nogal ‘geurig’ :-), het werd vroeger ook gebruikt om flauwgevallen mensen weer bij te brengen) bakpoeder is Ammonium(bicarbonaat) wat gebruikt wordt in eierkoeken. Dat recept lieten we drie dagen staan, voor we het gebruikten.
Groetjes,
Argé
marielle zegt
http://www.delevensstijl.nl/recepten/volkoren-speltbrood-zonder-gist
dit is de link…oke..maar als het snel werkt kan je het dan wel een nacht laten staan of niet..dat is namelijk gezonder..langer rijzen
sorry
Lian zegt
Omdat er geen gist in zit hoeft het brood niet te rijzen. Voor verdere vragen over dit recept zou ik mij richten op de bron en daar verdere vragen stellen. Succes met het vinden van een recept dat voor jou werkt en hou deze blog in de gaten voor een sodabrood recept binnenkort.
piata zegt
oke bedankt, ik dacht ivm fytinezuur
Lian zegt
Baking soda gaat direct werken, dus hup de oven in. Een sodabrood is een “gemakkelijk” brood, omdat je het niet hoeft te laten rijzen. Als je een recept hebt gevonden, zou ik dat opvolgen. Ik zelf wilde dit weekend toevallig ook een sodabrood bakken, dus er zal binnenkort een recept online komen.
Trudy zegt
Waar blijft je recept voor een sodabrood?? Ben reuze nieuwsgierig en zou het graag weten. Ben al aan het experimenteren.
Lian zegt
Het recept staat al een tijdje online inmiddels. Kijk maar eens onder recepten en dan brood. Daar vind je een recept voor sodabrood met o.a. speltbloem. Succes met experimenteren.
Sandra zegt
Hoi Lian,
Dank je wel voor dit handige artikel. Ik lees nu net een Amerikaans recept, waarin ze 1 tl bakingsoda en 2 tl cream of tartar gebruiken. Als ik het goed begrepen heb, kan ik dit dus vervangen door 3 tl bakpoeder. Klopt dit? Groetjes, Sandra
Lian zegt
Hoi Sandra,
Dat klopt! Ik was van de week door mijn bakpoeder heen en heb mijn eigen bakpoeder gemaakt met 1/3 tl baksoda en 2/3 tl cream of tartar. Dus dat klopt helemaal. Is het een groot recept, klinkt als veel bakpoeder
Succes!
Sandra zegt
Het gaat om dit recept, leek mij ook wel veel
Lian zegt
Ik zie geen recept. Hopelijk is het wel nog gelukt!
Sandra zegt
Jammer dat het niet gelukt is, ik had een kink geplaatst. Het is een recept van the recipe critic, een deel heb ik even gekopieerd.
Brown Butter Salted Caramel Snickerdoodles
AUTHOR: ALYSSA
PREP TIME: 30 MINS COOK TIME: 8 MINS TOTAL TIME: 38 MINS
SERVES: 24
Lian zegt
Het zal ook wel te maken hebben met de “chewiness” van het koekje. Heb je de koekjes al geprobeerd? In ieder geval fijn om te zien dat mijn artikel jou weer op weg heeft geholpen.
Trudy zegt
ik heb nu al een paar keer een brood gebakken met baksoda maar het lukt nog niet echt. Het rijst niet en het wordt niet helemaal gaar, ook niet nadat ik de tijd had verlengd. Werd alleen aan de buitenkant harder maar bleef week van binnen.
Lian zegt
Hè wat vervelend. Begrijp ik goed dat je geprobeerd hebt om een sodabrood te bakken? Hier op mijn blog heb ik ook een recept voor sodabrood staan. Wellicht interessant om daar eens naar te kijken. Ik kan zo niet oordelen waarom het niet wilt lukken. Maar als ik het probleem goed lees kan het ook aan de temperatuur van de oven liggen. Wellicht staat deze te hoog. Probeer eens zo’n 10-20 graden lager.
Trudy zegt
dank voor je antwoord, ik zal de temperatuur lager zetten kijken of dat helpt. ik heb het recept van sodabrood van de site geprobeerd èn nog een ander recept met steeds hetzelfde resultaat.
Ilona zegt
Handige tips, ik zocht naar een vervanger voor cream of tartar in een Amerikaans merengue recept. In jouw blog zie ik dit net niet staan. Kan ik eventueel bakpoeder 1 op 1 hiervoor gebruiken?
Ilona zegt
Ah, volgens mij zie ik het al, het zal de 1e combi zijn van bakpoeder en baksoda?
Lian zegt
In een meringue recept voegt men cream of tartar toe als een stabilisator, niet als bakpoeder. Je kunt het dan ook niet door bakpoeder vervangen. In dit geval zal je cream of tartar door een beetje citroensap moeten vervangen. Hopelijk lees je dit nog op tijd.
Ilona zegt
Bedankt en wat snel Lian, zeker op tijd (morgen ga ik bakken). Helemaal duidelijk, want iets azijn of citroen was ik gewend te gebruiken, maar stond er niet bij. Na jouw antwoord is dat dus logisch